آسیب های ناشی از سرما

 آسیب های ناشی از سرما

توانایی بدن در مقابله با سرما بسیار كمتر از توان آن برای مقابله با گرما است و در واقع روش اصلی برای گرم نگه داشتن بدن استفاده از لباس و پوشش مناسب است . علاوه بر این عواملی است مثل خستگی , تغذیه نامناسب , سابقه بیماری (مرض قند , بیماری قلبی – عروقی یا تنفسی , …)  , مصرف داروهای خاص (مثل داروهای فشارخون , و از همه مهمتر مصرف الكل ) , نامناسب بودن لباس و پوشش فرد و عوامل مختلف دیگری نیز باعث مستعد شدن فرد به كاهش درجه ی حرارت بدن و آسیب های ناشی از آن خواهد بود .

عدم تحرك برای مدت طولانی (مثل سربازان داخل سنگر ) به علاوه ی سرد بودن هوا , رطوبت بالا , وزیدن باد و خیس بودن لباس ها نیز باعث مستعد شدن فرد و بروز سریع تر و شدیدتر آسیب های ناشی از سرما خواهد شد .

مهم : در موارد آسیب های ناشی از سرما نیز پیشگیری بر درمان مقدم است و با رعایت اصول مقابله با سرما حتی در بدترین شرایط آب وهوای نیز می توان از بروز آنها جلوگیری كرد .

نكته : رطوبت هوا به همراه وزش باد باعث از دست رفتن درجه ی حرارت بدن می گردد . به ویژه هرچه سرعت باد بیشتر باشد , كاهش درجه حرارت بدن سریع تر خواهد بود . وزش باد تند در یك آب و هوای سرد و مرطوب به سرعت باعث كاهش درجه حرارت بدن فرد خواهد شد .

كاهش عمومی درجه حرارت بدن (هیپوترمی یا افت دمای بدن )

در برخی شرایط مانند قرار گرفتن طولانی در معرض آب و هوای بسیارسرد و یا غوطه ور شدن در آب بسیار سرد , بدن توانایی تولید حرارت لازم برای مقابله با سرمای محیطی را ندارد و در نهایت دچار كاهش دمای عمومی بدن می گردد . به این حالت اصطلاحاً هیپوترمی گویند . در این حالت هیپوتالاموس مغز دچار بدكاری می شود و  بدن قادر به كنترل دمای قسمت مركزی خود نیست و درجه حرارت حرارت مركزی بدن از 37 درجه به  كمتر از 35 درجه سانتی گراد خواهد رسید . افراد سالخورده و ضعیف بخصوص اگر لاغر , خسته و گرسنه هم باشند مستعد هیپوترمی هستند.

علائم و نشانه ی این افراد عبارت است از :

1- ابتدا بدن آنها دچار لرز می شود .

2- پوست سرد وخشك می شود.

3- نبض كند می گردد.

4- تعداد تنفس بیمار كمتر از حالت طبیعی می شود .

5- درجه حرارت بدن به 35 درجه یا كمتر می رسد .

6- خواب آلودگی ظاهر می شود كه ممكن است به كُما منجر شود .

7- ممكن است ایست قلبی رخ دهد .

سایر علائم عبارتند از :

پوست سرد :  یكی از علائمی كه دلالت بر افت دمای بدن و بروز حالت هیپوترمی دارد .(به ویژه سرد بودن پوست شكم )

لرز : از واكنش های دفاعی بدن برای گرم كردن خود است و بدن بطور خودكار سعی می كند تا با افزایش كار عضلات حرارت بیشتری تولید كند و دمای قسمت مركزی خود را ثابت نگه دارد . اما با پیشرفت آسیب و كاهش بیشتر دمای بدن , این واكنش دفاعی نیز مختل می شود .

 گیج و منگ شدن مصدوم و از دست دادن قدرت قضاوت وتصمیم گیری و از دست دادن هماهنگی حركات و فعالیتهای بدنی  

(مهم : مصرف الكل باعث تشدید این حالت می گردد)

اشكال در تكلم و صحبت كردن  و همچنین سفتی و انقباض عضلانی  از دیگر علائم هیپوترمی می باشد .

كمك های اولیه

همانند سایر سوانح , ابتدا ارزیابی صحنه ی حادثه , دور كردن یا پرهیز از خطر و درخواست كمك را فراموش نكنید .

سپس ارزیابی اولیه مصدوم و انجام مراحل  ABC  (كنترل  راه هوایی , تنفس , ضربان قلب ) و دیگر كمكهای اولیه ی ضروری در صورت لزوم

انتقال مصدوم به مكان گرم و خشك  و ترجیحاً سربسته (مانند ساختمان , چادر , ماشین , … )

خارج كردن لباس های مرطوب , خیس یا تنگ مصدوم و در صورت امكان پوشاندن لباس خشك به مصدوم و قرار دادن وی در داخل كیسه خواب یا انداختن چند پتوی گرم و خشك بر روی او

هیچگاه بدن مصدوم را با مالش گرم نكنید و او را نیز تشویق به انجام فعالیتهای بدنی و راه رفتن نكنید .

بدلیل كاهش درجه حرارت بدن و بروز اختلال در سیستم الكتریكی قلب , هر ضربه ی ناگهانی ممكن است منجر به بی نظمی های بسیار شدید و كشنده در ضربان قلب فرد گردد . بنابراین حتی برای خارج كردن لباس های مصدوم ابتدا آنها را قیچی و سپس از بدن مصدوم خارج كنید .

در صورتی كه فرد هوشیار است و دچار تهوع و استفراغ شدید نیست  می توانید , نوشیدنی و غذای گرم به وی بدهید .

نكته :  برای كنترل نبض مصدوم مبتلا به هیپوترمی باید حدود 30 تا 45 ثانیه صبر كنید .

مهم : حتی در صورت فقدان هوشیاری و دیگر علائم حیاتی مثل تنفس و نبض نباید فرد را مرده قلمداد كرد . هر فرد دچار هیپوترمی باید حتماً به مراكز درمانی منتقل گردد و تحت درمانهای لازم از جمله گرم كردن بدن قرار گیرد .

نكته : مصرف نوشیدنی حاوی الكل و كافئین به هیچ وجه مجاز نیست . به ویژه الكل علاوه بر تسریع در از دست دادن نحرارت بدن , باعث كاهش حس لمس در پوست فرد و همچنین كاهش سطح هوشیاری و قدرت قضاوت وی خواهد شد .