تصادفات متداول موتورسواران – قسمت یک

همواره شاهد صحنه‌هایی هستیم که در آن‌ها هم‌وطنان موتورسوارمان به دلیل بی‌احتیاطی حوادثی را رقم می‌زنند که منجر به تلفات جانی و یا نقص عضو می‌گردد. طبق آمارهای منتشر شده سالانه 5000 موتورسوار در ایران جان خود را از دست می‌دهند که یک‌سوم آن‌ها در بازهی سنی 18 تا 24 سال قرار دارند. همچنین علت اصلی مرگ 50 تا 70 درصد از این افراد ضربه به سر است و این یعنی آمار مرگ‌ومیر موتورسواران می‌توانست با استفاده از کمی پلاستیک و یونولیت (کلاه کاسکت) کاهشی چشمگیر داشته باشد. متأسفانه شاهدیم که موتورسواران با علم به اینکه قرار است موتور خود را به‌طور غیرمسئولانه بتازانند باز هم از گذاشتن کلاه کاسکت امتناع می‌کنند. حال آنکه این کلاه می‌تواند آن‌ها را از مرگ، ضایعات مغزی و دفرمه شدن چهره که همگی فاجعه محسوب می‌شوند، حفظ کند. تخمین زده می‌شود که در 90 درصد این تصادفات موتورسوار مقصر باشد.

این آمارها مخصوص ایران نیست و در کشورهای غربی نیز نتایج مشابهی ثبت شده است طبق تحقیقی که توسط اداره نظارت بر حمل و نقل امن بزرگراه‌های آمریکا (NHTSA) در سال 2013 انجام شده، میزان تلفات موتورسواران به ازای مسافت پیموده شدهی یکسان 26 برابر (!) رانندگان خودروهای سواری بوده است که بسیاری از آن‌ها را موتورسواران تازه‌کار و کم‌تجربه تشکیل می‌دهند. اوج فاجعه وقتی آشکار می‌شود که این نکته را در نظر بگیرید که تعداد سرنشینان خودروها هنگام تصادف از موتورسیکلت‌ها بیشتر است و این بدان معنی است که خطر موتورسواری از 26 برابر خودرو سواری هم به‌مراتب بیشتر است. یکی از عوامل میزان بالای این تصادف‌ها در دسترس بودن موتورسیکلت‌های سوپر اسپرت با قیمت‌های ناچیز است به‌طوری که با مبالغی حدود 13 هزار دلار (نزدیک 30 میلیون تومان در زمان نگارش) می‌توان موتورهایی با سرعت بالای 300 کیلومتر بر ساعت و شتاب صفر تا صد 3 ثانیه تهیه کرد! یکی از نتایج قابل توجه این تحقیق هم این است که کلاه کاسکت به‌طور متوسط احتمال مرگ راکب را نزدیک به 40 درصد کاهش می‌دهد. متأسفانه بسیاری از موتورسواران به کلاه کاسکت به دید وسیله‌ای حیاتی نگاه نکرده و از نمونه‌های بسیار بی‌کیفیت آن استفاده می‌کنند که نه جنس مناسبی دارند و نه از تمام صورت محافظت می‌کنند. در صورت استفاده از کلاه‌های با کیفیت امید آن می‌رود که نرخ کاهش تلفات آن از این هم بیشتر شود. کلاه کاسکت باید همواره از نوع کامل، با محافظ فک ثابت و جنس مناسب تهیه شود.

اگر شما یک راکب موتورسیکلت هستید ناراحت نباشید. دنیا آن‌قدر تیره‌وتار نیست! راه‌هایی هستند که می‌توانید از بسیاری از حوادثی که در مسیر زندگی‌تان کمین کرده‌اند در امان بمانید. علاوه بر کلاه ایمنی، یکی از چیزهایی که باعث می‌شود صدمات ناشی از تصادف کاهش یابد لباس موتورسواری است. این لباس‌ها مجهز به ضربه‌گیرهایی هستند که آسیب را به حداقل می‌رسانند و همچنین با رنگ‌های متنوع کمک می‌کنند که راننده‌های کم-حواس شما را ببینند. موتورسیکلت‌ها اندازهی کوچک‌تر، زاویه دید 180 درجه، قدرت مانور بیشتر و ترمزهایی قوی‌تر (به غیر از موتورهای طرح هوندا کلاسیک) از اتومبیل‌های عادی (خصوصاً خودروهای وطنی) دارند که همگی نکات بسیار مثبتی در پیشگیری از تصادف هستند.

این را بدانید که وظیفه سالم به مقصد رسیدن به عهدهی شماست زیرا این موتورسوار است که در هرگونه تصادفی بیشترین خسارت جسمی را دریافت می‌کند. بگذارید رازی را با شما در میان بگذارم: جان شما برای هیچ غریبه‌ای بیشتر از خودتان ارزش ندارد. اگر شما حاضر نباشید برای نجات جان خود نکات ایمنی را رعایت کنید، از هیچ‌کس انتظار نداشته باشید برای نجات جانتان این کار را بکند. می‌خواهیم  به 10 مورد از حوادث متداولی که جان موتورسواران را می‌گیرد پرداخته و راه جلوگیری از آن‌ها را در طول روزهای آتی بررسی کنیم. امید است با رعایت این نکات حوادث کمتری گریبان موتورسواران آینده‌نگر را بگیرد.

قفل شدن چرخ جلو:

در حال شکستن آخرین رکورد ثبت‌شدهی سرعت موتورتان هستید که ناگهان یک عابر پیاده یا یک اتومبیل راه شما را سد می‌کند، بلافاصله با چنگ و دندان به جان دستهی ترمز بینوا افتاده و تا به خود بیایید می‌بینید که روی زمین افتاده‌اید، مقداری پوست انداختید و موتورتان هم در حال تمرین اسکی روی آسفالت است. دلیل آن این است که به‌محض لیز خوردن چرخ، نیروی اصطکاک که تا این لحظه وظیفهی نگاه‌داشتن موتور در مسیر حرکت را به عهده داشت از این لحظه به بعد تنها صرف کاهش سرعت موتور شده و دیگر از لغزش چرخ در جهت عمود بر حرکت جلوگیری نخواهد کرد که این دقیقاً همان مکانیسم دستی کشیدن با خودرو است با این تفاوت که دیگر خبری از تعادلِ حاصل از وجودِ چهار چرخ نیست.

راه پیشگیری:
خیابان پیست سرعت نیست و شرایط لازم برای رانندگی سرعتی را ندارد. حتی اگر فرض کنیم که مهارت فردی در موتورسواری بسیار زیاد و بی‌مانند باشد باز هم عملکرد وی به قوانین فیزیک محدود است و این یعنی در سرعت‌های بالا برای جلوگیری از برخورد، نه می‌توان مانوری داد و نه ترمزی گرفت. به همین دلیل کسانی که چنین عاداتی در رانندگی دارند در حال قمار کردن روی جان خود بوده و دیر یا زود شانسشان تمام می‌شود. به یاد داشته باشید این‌که در شرایط عادی تصادفی نداشته باشید وظیفهی شماست و هنر خاصی ندارد. هنر رانندگی در این است که در شرایط غیر ایده آل و زمانی که شخص دیگری اشتباهی مرتکب شده با پیش‌بینی و تبحر از بروز حادثه جلوگیری شود.

هر موتورسواری باید قبل از هر چیز نحوهی صحیح ترمز گرفتن را بیاموزد. اگر هنوز هنر ترمز گرفتن را یاد نگرفته‌اید مکان امنی پیدا کرده و با سرعتی نزدیک 40 کیلومتر بر ساعت ترمز چرخ جلو و عقب را به‌طور هم‌زمان بگیرید. از ترمز آرام شروع کرده و کم‌کم شدت آن را بیشتر کنید تا جایی که چرخ‌ها شروع به لیز خوردن کنند. از لحظهی آغاز قفل شدن چرخ کمتر از یک ثانیه وقت دارید تا ترمز را رها کنید در غیر این صورت احتمال دارد زمین بخورید. بنابراین باید آماده باشید تا در صورت لیز خوردن موتور پای خود را روی زمین بگذارید. از آنجا که سرعتتان پایین است نباید کنترل موتور از دستتان خارج شود. یک تکنیک کاربردی این است که ابتدا فقط با انگشت سبابه ترمز بگیرید که گشتاورش محدود است سپس با دو انگشت سمت چپ و پس از آن با سه انگشت تا جایی که موتور در آستانهی لغزش قرار گیرد. پس از آن باید همواره ترمزهای شدید خود را مانند تمرین‌هایتان بگیرید به‌طوری از 80 تا 90 درصد ظرفیت ترمزتان استفاده شود و بر غریزهی خود که می‌خواهد ترمزها را تا آخر بگیرد غلبه کنید زیرا این کار باعث قفل شدن چرخ‌ها، لیز خوردن موتور و درنهایت زمین خوردن راکب می‌شود که در سرعت‌های بالا وضعیت را از آنچه که هست وخیم‌تر می‌کند.

اگر بودجهی شما محدود نباشد می‌توانید موتورسیکلتی برای خود تهیه کنید که دارای تکنولوژی ترمز ABS باشد و کلک این قضیه را یک‌بار برای همیشه بکنید. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که عملکرد ترمز برخی از موتورها تا حدی قوی است که در هنگام ترمز گیری با آن‌ها باید وزن خود را تا جای ممکن عقب بیندازید تا از واژگونی و معلق زدن آن‌ها جلوگیری کنید.

منبع پدال