مفهوم ویسکوزیته روغن موتور

به احتمال زیاد تا به حال درباره استانداردها یا همان درجات مختلف روغن شنیده اید: "5W-30"، "10W-40" و "SAE 40". اما خیلی از مردم هیچ ایده ای درباره اینکه این درجات ویسکوزیته چه معنایی می دهند ندارند، حتی بعضی افراد نمی دانند که این اعداد و ارقام همان درجه ویسکوزیته روغن هستند. در این مقاله قصد داریم اطلاعات مختصری درباره درجه روغن در اختیار شما قرار بدهیم. پس از خواندن این مقاله خواهید دانست که چطور این اعداد و ارقام عجیب را بدست می آورند و تفاوت درجات مختلف روغن در چیست.

پیش از اینکه به بحث در مورد انواع مختلف روغن بپردازیم، بهتر است بدانیم نقش روغن در کارکرد موتور اتوموبیل چیست.

روغن اجزای مختلف موتور را روان کاری کرده و باعث کاهش اصطکاک بین آنها می شود. اصطکاک موجب تولید گرما و به طبع آن فرسودگی اجزای موتور می شود. همچنین اصطکاک مانع روان کار کردن موتور می شود. روغن موتور نوعی لایه نازک بین اجزای موتور ایجاد می کند که نتیجه آن لغزیدن قطعات موتور روی هم است. این لغزندگی باعث افزایش راندمان، قدرت و عملکرد موتور می شود. نکته مهم دیگر این است که استفاده از روغن موتور مناسب سبب کاهش مصرف سوخت می شود.

همچنین وقتی موتور خاموش است، قطرات روغن از لابه لای قطعات موتور به سمت پایین جاری می شوند و داخل کارتل می ریزند. به همین دلیل است که بیشتر فرسودگی موتور در زمان استارت زدن اتفاق می افتد.

پس می توان گفت: عدم وجود روغن بین اجزای موتور = اصطکاک بیشتر = فرسودگی بیشتر.

حال که نقش روغن را در کارکرد موتور دانستیم، به بحث درباره انواع مختلف روغن می پردازیم.

تفاوت اصلی بین روغن های معمولی در درجه ویسکوزیته آنهاست. واژه ویسکوزیته (یا گرانروی) شاید در نگاه اول مفهوم پیچیده ای را در ذهن شما تداعی کند، ولی در واقع اینطور نیست. ویسکوزیته واحدی برای اندازه گیری سرعت گردش روغن در موتور اتوموبیل شماست. ویسکوزیته بالا یا همان غلظت بیشتر روغن به این معنی است که زمان بیشتری طول می کشد که روغن بین اجزای موتور به گردش درآید. پس می توان گفت روغن با ویسکوزیته "SAE 30" سریعتر از روغن با ویسکوزیته "SAE 60" حرکت می کند.

روغن های با ویسکوزیته بالاتر باعث نرم تر کار کردن و همچنین محافظت موتور می شوند. نقطه ضعف روغن با ویسکوزیته بالا این است که پس از استارت زمان بیشتری طول می کشد تا در تمام اجزای موتور گردش پیدا کند. توجه داشته باشید که روشن کردن موتور بیشتر از کارکردن در حالت عادی موتور را فرسوده می کند.

روغن با ویسکوزیته پایین تر در مدت زمان کوتاهتری در تمام اجزای موتور به گردش در می آید، بنابر این موتور زمان کوتاهتری بدون روغن کار می کند. اما در عوض روغنهای با ویسکوزیته پایین در کارکرد عادی موتور کمتر از روغنهای با ویسکوزیته بالا خاصیت روان کنندگی دارند.

احتمالا این سوال که محافظت از موتور در زمان استارت زدن مهمتر است یا در حین کارکردن عادی به ذهن شما هم خطور کرده است. خوشبختانه حتما لازم نیست که یکی از این دو گزینه را انتخاب کنید. برخی از روغن ها در دماهای مختلف، عکس العمل متفاوتی دارند. این نوع روغن ها در درجه ویسکوزیته دو عدد دارند. احتمالا تا به حال "5W-30" یا "10W-40" را در مورد استاندارد های روغن شنیده اید. این دو نمونه ای از روغن هایی هستند که عکس العمل آنها با دما تغییر می کند. به این روغنها Multi-Grade می گویند و به روغنهایی که فقط یک درجه ویسکوزیته دارند Single-Grade می گویند. (مانندSAE 20)

حال بیایید به عنوان مثال استاندارد "5W-30" را دقیقتر مورد بررسی قرار دهیم. عددی که قبل از حرف لاتین W نوشته شده، بیان کننده عملکرد روغن در دمای پایین است (منظور همان لحظه استارت زدن است که موتور هنوز گرم نشده است). حرف W نیز مخفف Winter است که به فصل زمستان یا هوای سرد اشاره دارد. همانطور که می بینید در این نمونه عدد 5 معرف درجه خیلی پایین ویسکوزیته W در این روغن است که باعث می شود روغن در زمان استارت زدن خیلی سریع در اجزای مختلف موتور به گردش درآید. در نتیجه موتور زمان کمتری بدون روغن کار می کند. بعد از این که موتور به دمای عادی رسید، روغن "5W-30" ضخیم تر شده (ویسکوزیته آن از 5 به 30 می رسد) و خاصیت روان کنندگی بیشتری از خود نشان می دهد.

در جدول زیر می توانید ببینید برخی از درجات ویسکوزیته در روغنهای مختلف در چه بازه ی دمایی از موتور محافظت می کنند.