مفهوم CKD و SKD

این روزها بطور مکرر کلماتی را چون CKD و SKD از رادیو و تلویزیون می شنویم متن زیر توضیحی مختصر در مورد این دو واژه ارائه داده است ضمن اینکه شما را با یکی از روشهای توسعه صنعتی در کشورهای غیر صنعتی هم آشنا می کند و آن چیزی نیست جز صنعت مونتاژ که از ابتدا با سرهم کردن قطعات از پیش آمادده شروع می شود و بتدریج که کشور پیشرفت می کند قطعاتی بیشتری را درداخل می سازند و در نتیجه بعد از گذشت مدت زمانی، کشور دوم بصورت مستقل قادر به ساخت و طراحی قطعات خودرو و ساختن خودرو می کند این کاری بود که ما در اوایل دهه 1340 شروع کردیم اما بدلایل عدیده ای جامعه عمل به خود نگرفت و با بروز تغییرات سیاسی در صحنه کشور، متوقف شد.

اما کره جنوبی که تقریبا همزمان با ما شروع کرده بود اکنون به مرحله ای رسیده است که ساخت و طراحی خودرو را خودش انجام می دهد و به بسیاری از تولیدات خود را به سایر کشورهای خارجی صادر می کند اینگونه است که کشوری می تواند به صاحب صنعت و فن آوری شود راهی که ما اکنون با تاخیر فراوان و از طریق واسطه های دست چندم انجام می دهیم و بی دلیل نیست که چرا صنعت خودروسازی در اینجا تا اندازه از دانش روز دنیا و فن آوری مدرن عقب مانده است و هنوز ما خودروهایی را سوار می شویم که کمترین استانداردهای ایمنی و زیست محیطی را هم رعایت نمی کنند و خودروهایی که نه تنها قادر نیستند جان سرنشینان را حفظ کنند بلکه با مصرف زیاد سوخت و آلودگی محیط زیست هر ساله خسارات هنگفتی را به کشور وارد می کنند راه برون رفت از این مشکل این چیزی نیست که الان در حال انجام گرفتن است بلکه نیاز به بازنگری کامل دارد، و تا هنگامی که انحصار در عرضه خودرو وجود دارد و مردم حق انتخاب ندارند و بازاری بدون رقابلت داریم امیدی به بهبود کیفی خودرو نداریم.

اما در صنعت این عبارت سه حرفی ckd مخفف کلمات Complete, Knocked Down (قطعات کاملا منفصل )می باشد که به معنی بسته کامل قطعاتی است که برای ساخت یک دستگاه (مثلا یک خودرو ) مورد نیاز است این موضوع در مورد سازنده های خودروها بیشتر صادق است که بیشتر به منظور فرار کردن از دست مالیاتهای سنگینی است که برای ورود خودرو دربرخی کشورها وضع می شود و اینکه دستمزد کارگران در کشور سازنده بقدری بالاست که مونتاژ کردن خودرو به صرفه نیست.

واژه دیگری که بکار گفته می شود: skd است که مخفف کلمات Semi Knocked Down (قطعات نیمه کامل ) می باشد.

واحدهایی که بسته های تفکیک شده KD(Knoed Down) را روی هم سوار می کنند بندرت از روبات برای این کار استفاده می کنند بلکه این کار را با استفاده از نیروی انسانی انجام می دهند که به مراتب ارزان تر از هزینه ای که در کشور سازنده تمام می شود چون حجم تولیداتی که آنها استفاده می کنند کم است.

مفهوم ckd این امکان را به شرکتها می دهد که به گونه ای به گسترش بازارها یشان بپردازند که بتوانند در صنایع خاصی از تخصص بهره مند شوند در عین حال استفاده از روش: ckd به شرکت سازنده این امکان را می دهد که همچنان به فروش کالاهای خود ادامه بدهد چون اگر غیر از این روش عمل کند ممکن است که بازار فروشش را از دست بدهد.

رایج ترین شکل خودرو به صورت قطعات تفکیک شده به این شکل است که بسته ارسالی تنها فاقد: موتور – باطری و جعبه دنده است که یا بصورت بسته کامل و یا شکل سوم یعنی قطعات نیمه کامل ارسال می شود چرخها و سایر لوازم داخلی خودرو از قبل در کارخانه اصلی نصب شده است سازندگان خودرو برای اینکه بتوانند کمترین مقدار هزینه گمرکی را پرداخت کنند مجبور هستند تا جایی که امکان دارد خودرو را بصورت محلی در آورند بدین معنی که سهم تولید کنندگان و سازندگان محلی را در ساخت قطعات خودرو بالا ببرند وقطعاتی چون لاستیکها،چرخ ها، صندلی ها، لامپ های جلوی خودرو ؛ شیشه جلوی خودرو و سایر شیشه های بکار رفته در خودرو، باطری های، بخش ای پلاستیکی داخل خودرو، و قطعاتی نظیر آن تا موتور و جعبه دنده را را از طریق سازندگان بومی تامین کنند در برخی نقاط حتی بدنه فولادی خودرو نیر با استفاده دستگاههای پرس محلی شکل گرفته می شود د جوشکاری و رنگ آمیزی می گردد  این کارها باعث می شود که مونتاژ قطعات منفصل بصورت مجموعه ای از مراحل در کنار تولید کامل خودرو در آید.

مثال در شرکت های خودروسازی:
شرکت ماهیندر و ماهیندرا در هند کار خود از سال 1947 یا مونتاژ خودرو جیپ بصورتCKD شروع کرده است سپس فعالیت ها یخود را گسترش داده و خودروهای جیپ را با مشارکت بیشتر و توسط تولید کنندگان محلی و تحت امتیاز موسسه کایزر جیپ( که بعدها به نام موتور آمریکا:American Motors(AMC) ادامه داده است درسال 2005 شرکت ماهیندرا بزرگترین تولید کننده خودروهای اسپورت در هند بوده است.

همین کار را شرکت آمریکایی مزبور در مورد رنو انجام داده است که از سال 1962 شروع بکار کرده است و در سال 1967 قطعات خودرو را بصورت CKD برای ساخت خودرو سواری در اختیار این شرکت قرار می داده است آنها قطعات رنو را در بلژیک مونتاژ می کردند و در کشورهای الجزایر، اطریش، بلژیک، فرانسه، و هلند و لوکزامبورگ می فروختند این امر برای شرکت آمریکایی از این جهت مفید بود که بدون اینکه لازم باشد سرمایه گذاری اضافی انجام دهد می توانست نحصولات خود را در بازارهای خارجی بفروش برساند.

از طرفی این وضعیت برای سازندگان خودرو در فرانسه هم سود آور بود چون میزان تولید آنها بالا نوبد و نیاز به یک مدل تجربی برای کارشان داشتند.

جدیدترین نمونه از این دست در مورد کشور اوکراین است که بدلیل عوارض گمرگی بالا، بسیاری از خودروهای از جمله: لادا، اوپل، مرسدس بنز، و دوو را بصورت CKD در اوکراین مونتاژ می کند مثلا مدل دوو لانوس را بصورت کامل و با استفاده از موتور ساخت اوکراین مونتاژ می کند.

به روشی مشابه شرکت های سوئدی اقدام به خرید اتوبوسهای دست دوم می کنند و آنها را از روی هم باز کرده و و سپس به بصورت قطعات یدکی به اوکراین صادر می کنند و سپس این قطعات بصورت اتوبوس کامل در واحدهای ساخت خودرو در اوکراین مونتاژ می شوند.

در روسیه هم قطعات منفصل خودروهای: هامر اچ 2   ب ام و سری 5 در کالنینگراد و رنوی مدل لوگان هم در مسکو مونتاژ می گردند.

چند توضیح:

مونتاژ قطعات در گوشی‌های همراه (موبایل) عمدتا به دو صورت انجام می شود، در روش CKD قطعات به صورت کاملا مجزا وارد می‌شوند و در جایی جداگانه به یکدیگرمی‌پیوندند که این روش مستلزم صرف هزینه و سرمایه‌گذاری بسیار زیادی است

SKD = قطعات در ابعاد بزرگتر بوده و طبعیتا مونتاژ آن‌ها وقت وهزینه کمتری را می‌طلبد ‬