جعبه سیاه چیست؟

بسیاری از رانندگان از همه جا بی خبر آمریکایی نمی داند که در زیر کاپوت ماشین آنها قطعه ای جا سازی شده است که می تواند اطلاعات مختلفی مثل سرعت ماشین, ترمز ناگهانی و عملکرد کیسه هوا را ثبت کند. این قطعه حتی از این توانایی برخوردار است که بگوید کمربند ایمنی راننده در هنگام تصادف بسته بوده است یا خیر.

در حال حاضر جعبه سیاه بر روی دو سوم از ماشین های جدیدی که در ایالات متحده فروخته شده و ۳۰ میلیون دستگاه ماشینی که هم اکنون در خیابان های آمریکا رفت و آمد می کنند نصب شده است. کمپانی های خودرو سازی و شرکت های بیمه معتقدند که از طریق نصب جعبه سیاه بر روی اتومبیل ها می توان برای اصلاح قوانین ترافیکی و طراحی وسایل نقلیه ایمن تر استفاده کرد.

این در حالی است که اطلاعات ذخیر شده در جعبه سیاه می تواند به عنوان مدرکی در پرونده های قضایی برای معلوم کردن مجرمان و تبرئه اشخاص بی گناه نیز به کار گرفته شود. آقای جان سوما استاد حقوق دانشگاه دنور در خصوص سوء استفاده های احتمالی از جعبه سیاه توسط شرکت های بیمه می گوید: نصب چنین سیستم هایی بر روی ماشین ها ممکن است منجر به سوء استفاده از حریم خصوصی افراد شود و باید اطلاع رسانی بهتری در این زمینه توسط شرکت های خودروسازی انجام بگیرد. دلیل اینکه بیشتر رانندگان در مورد جعبه سیاه اتومبیل چیزی نمی دانند این است که این اطلاعات در دفترچه راهنمای اتومبیل آمده ولی کمتر راننده ای به خود زحمت خواندن آنرا می دهد.

در حال حاضر دولت آمریکا در حال وضع قوانین جامعی برای جلوگیری از سوء استفاده از اطلاعات موجود در جعبه سیاه است. ایالات های کالیفرنیا، داکوتای شمالی و آرکانزاس قوانینی وضع کرده اند که چگونگی استفاده از اطلاعات را برای شرکت های بیمه مشخص کرده و ایالت های نیویورک، ماساچوست و تگزاس نیز در حال وضع قوانین مشابهی هستند.

قوانین جدید تا حد زیادی دسترسی به اطلاعات را بدون اجازه دادگاه یا صاحب ماشین محدود می کند و طبق قوانین وضع شده در ایالت آرکانزاس نیز حتی دسترسی به اطلاعات بدون استفاده موجر اتومبیل محدود می شود و حتی اگر ماشین در تصادف رانندگی کاملا از بین برود و جزو دارائی های شرکت بیمه محسوب شود باز برای دسترسی به اطلاعات جعبه سیاه باید از صاحب اتومبیل اجازه گرفت.

جیمی جفرس سناتور ایالت آرکانزاس که یکی از مخالفان نصب جعبه سیاه در اتومبیل هاست می گوید: من دوست ندارم که یک راننده بیچاره تصادف کند و بعد شرکت های بیمه بدون اینکه راننده از وجود چنین سیستمی در ماشین باخبر باشد از اطلاعات موجود در جعبه سیاه علیه خود او استفاده کنند. کمپانی های خودروسازی و شرکت های بیمه بر این باورند که به سادگی می توانند نگرانی طرفداران آزادی های مدنی را کاهش دهند.

آقای آلن ادلر سخنگوی شرکت جنرال موتور در این خصوص می گوید جعبه سیاه اتومبیل می تواند مقدار کمی اطلاعات ذخیره کند، این خیلی مهم است که مردم بدانند جعبه سیاه نمی تواند گفتگوهای درون ماشین یا مسیری که ماشین در آن حرکت کرده یا هر چیز مشابه دیگری را ضبط کند. جعبه سیاه فقط می تواند اطلاعاتی نظیر سرعت ماشین، وضعیت ترمزها و عملکرد کیسه هوا را ضبط کند و این اطلاعات را هر پنج الی ۱۰ ثانیه برای ضبط اطلاعات جدید پاک می کند و تنها در صورتی اطلاعات را ذخیره می کند که کیسه هوا باز شده باشد یا ترمز ناگهانی گرفته شود یا اینکه نهایتا تصادفی اتفاق بیافتد.

همچنین جعبه های سیاه ساخت شرکت های مختلف با یکدیگر متفاوتند. برای مثال جعبه سیاه ساخت شرکت فورد که به F SYSTEM معروف است در یک تصادف می تواند فقط یک دهم ثانیه اطلاعات قبل و بعد از تصادف را ثبت کند. به هر حال با وجود تمام تضمین هایی که در خصوص عدم سوء استفاده از اطلاعات جعبه سیاه به رانندگان و صاحبان خودرو داده شده است طرفداران آزادی های مدنی از دولت و کمپانی ها درخواست کرده اند تا برای حفاظت از حقوق مصرف کنندگان اقدامات بیشتری انجام دهند. قانون وضع شده در ایالت آرکانزاس فروشندگان و شرکت های بیمه را ملزم به ارائه اطلاعات مکتوب در خصوص جعبه سیاه می کند.

تعدادی از مخالفان وجود جعبه سیاه در اتومبیل پیشنهاد کرده اند که برای جعبه سیاه نیز مثل کیسه هوای اتومبیل یک کلید در نظر گرفته شود تا راننده بتواند در صورت تمایل آنرا خاموش کند ولی کمپانی های خودرو سازی به شدت با این پیشنهاد مخالفت کرده اند. به عقیده آنها این درخواست می تواند باعث بروز مشکل برای برخی کمپانی های ماشین سازی شود. برای مثال خاموش کردن جعبه سیاه در ماشین های ساخت شرکت GM نمی تواند بدون غیر فعال کردن کیسه هوا صورت بگیرد.

با وجود تمام نگرانی های موجود چیزی که بیشتر از همه طرفداران آزادی های مدنی را نگران کرده است احتمال استفاده از جعبه سیاه همزمان با رشد تکنولوپی در آینده است. دیوید فراسر، رئیس انجمن دفاع از آزادی های مدنی در کانادا (کشوری که قوانین محکمتری در خصوص حمایت از آزادی های مدنی نسبت به آمریکا دارد) می گوید: هنگامی که جمع آوری اطلاعات هر چند به صورت محدود شروع شود انگیزه ناخودآگاهی بوجود می آید که اطلاعات بیشتری جمع آوری شود. برای مثال با کمی تغییر در جعبه سیاه می توان کاری کرد که گفتگوهای درون ماشین یا حتی گفتگوهای تلفنی درون اتومبیل نیز ضبط شوند.

تعدادی از کمپانی های خودرو سازی در حال حاضر از جعبه های سیاه پیشرفته تری نسبت به سایر کمپانی ها استفاده می کنند که می توانند عادت های خطرناک رانندگی را با جزئیات بیشتری ذخیره کنند. بعضی از شرکت ها طرح آزمایشی را اجرا کرده اند که در آن به رانندگانی که اجازه می دهند جعبه سیاه پیشرفته روی ماشین آنها نصب شود تخفیف هایی تعلق می گیرد که این خود می تواند باعث بروز این نگرانی در رانندگانی شود که بعلت عدم اجازه به شرکت برای نصب جعبه سیاه پیشرفته در آینده جریمه شوند.

در این خصوص ایالت های نیویورک و کالیفرنیا به تازگی قانونی را تصویب کرده اند که بوسیله آن کمپانی ها از نصب جعبه سیاه پیشرفته روی ماشین منع می شوند. کمپانی های خودرو سازی و شرکت های بیمه نیز در خصوص اتهامات وارد شده می گویند که آنها هیچ علاقه ای برای ایجاد هرگونه تغییر فنی در جعبه سیاه ندارند بخاطر اینکه این کار ممکن است عکس العمل های منفی گسترده ای از سوی طرفداران آزادی های مدنی و سایر نهادهای اجتماعی در پی داشته باشد.