وقتی صحبت از یک خودرو میشود، اولین نکات مهو و اولیهی آن، ظاهر خودرو، تکنولوژی بکار رفته و موتور آن هستند. اما از طرفی توجه زیادی به تایر نمیشود. درصورتی که باید اینطور باشد. زیبایی تایرها فرقی با یکدیگر ندارد و آنچنان جلب توجه نمیکند. ولی وقتی صحبت از شتابگیری، ترمزگیری، فرمانپذیری و امنیت خودرو در آبوهواهای مختلف به میان میآید، داشتن یک دست تایر مناسب، فرق بسیار زیادی ایجاد مینماید. ولی آیا واقعاً اندازهی تایرها اهمیت دارد؟ معنای حروف و شمارههای روی تایر چیست؟ چه زمانی باید تایر را تعویض کرد و از کجا بفهمیم که ست جدید تایرهایمان همانند مدل قبلی هستند؟ بیایید با اندازهی تایر شروع کنیم. بیشتر تایرها حروف و اعدادی در دیوارهی خود دارند که معمولاً به ترتیب زیر نوشته میشوند.
برای مثال در مزدا سیکس آتنزا، ترتیب اعداد به شرح روبروست:
225
اعداد اول، عرض تایر را از دیواره تا دیواره در مقیاس میلیمتر نشان میدهند. عرض این تایر 225 میلیمتر میباشد.
45
عدد بعدی فاق تایر میباشد. یعنی فاصلهی رینگ تا زمین. که در مقیاس درصدِ پهنای اصلی نوشته میشود. در این تایر، عدد 45 نشان دهندهی این است که فاق تایر 45 درصد از 225 میلیمتر میباشد. یعنی 101 میلیمتر. وقتی دربارهی تایرهای فاقکوتاه و یا فاقبلند صحبت میکنیم، منظور این بخش از تایر است. فراموش نکنید هرچه عدد کمتر باشد، فاق تایر هم کمتر است.
R
این حرف به ساختار تایر اشاره دارد. آر مخفف رادیال کنستراکشن (ساختار رادیال) میباشد. در این ساختار، ترکیبی از فولاد و نایلون موجب استحکام تایر میگردد. عاج تایرها در این ساختار، 90 درجه قابلیت چرخش به طرفین دارد. بیشتر تایرها به همین روش ساخته میشوند.
19
سومین عدد بیانگر قطر رینگ میباشد که در مقیاس اینچ است. در این نمونه میبینید که رینگ این مزدا.سیکس، 19 اینچی است.
92
عدد بعدی مربوط به بیشینهی ظرفیت وزنی تایر میباشد. در اینجا عدد 92 نشان میدهد که بیشینهی تحمل وزن در این تایر، 630 کیلوگرم است. درست متوجه شدید. این مقایس برای هرکسی قابل درک نیست. برای درک این موضوع باید به جدول ظرفیت وزنی تایرها مراجعه کنید تا ببینید که هر عدد بیانگر چند کیلوگرم ظرفیت وزنی است.
W
آخرین حرف مربوط به بیشینهی نرخ سرعت میباشد. بیانگر این است که با وزن ایمن، بیشینهی سرعت مجاز برای خودروی شما چقدر است. در این مورد هم نیاز دارید تا به جدول بیشینهی سرعت در تایرها مراجعه کنید تا بدانید هر حرف بیانگر چند کیلومتر درساعت است. ولی بدیهیست که هرچه عدد بالاتر باشد، بیشینهی سرعت مجاز در تایر خودروی شما هم بالاتر است.
پس معنی این اعداد چیست؟ هرچه بیشتر بهتر است؟
در پاسخ باید بدانید که شاید رینگهای بزرگ 18 ، 19 و 20 اینچی زیباتر باشند. همچنین سواری خودرو را اسپرتیتر کرده و فرمانپذیری خودروی شما تیزتر از قبل میشود و در سر پیچها چسبندگی بهتری با زمین خواهد داشت. ولی وقتی تایرهایی با فاق کوتاه انتخاب نمایید، باعث میشوند تا خودروی شما پرسروصداتر و پرتکانتر از قبل شود. منطقی هم هست؛ با بیشتر شدن قطر رینگ، مسلماً از مقدار فاق تایر کاسته خواهد شد. درنتیجه «خاصیت بالشی» لاستیک در فاصلهی بین رینگ و آسفالت کاهش پیدا میکند و سواریخشک و ناراحتکنندهای را تجربه خواهید کرد. درصورت بکارگیری رینگهایی با قطر کمتر، مثل 15 ، 16 و 17 اینچی، سواری خودرو نرمتر میشود. ولی با نرم شدن سواری خودرو، فرمانپذیری دچار نقص میگردد. بکارگیری رینگهای اندازه استاندارد باعث میشود عقربهی سرعتسنج خودرویتان هم سرعت دقیق را نشان بدهد. افزایش در فاق و یا عاج تایرها معمولاً تشخیص سرعت دقیق خودرو را برای سیستم سرعتسنج دچار مشکل میکنند.
سایز رینگ و تایر هرچقدر هم که باشد، بهرحال فشار باد تایرها باید بصورت پیدرپی بررسی شود. حتی بهترین تایرها هم بدون فشار باد مناسب، بیفایده هستند و فشار باد اشتباه بر روی چسبندگی به زمین و فرمانپذیری، ترمزگیری، راحتی، عمر عاجهای تایر، نویز و حتی مصرف سوخت، تأثیر منفی خواهند گذاشت. بهتر است زمانی فشار باد تایرها را اندازه گرفت که تایرها سرد باشند. مستقیم از عقربهی فشارسنج استفاده کنید. هیچچیز بدتر از فشارسنجهایی که شلنگ دارند، فشار را اشتباه نشان نمیدهد. مقدار فشار باد مناسب برای تایر خودروی شما در کتابچهی راهنمای آن نوشته شده است. بدنبال مقدار فشار بر حسب واحد PSI (پوند بر اینچ مکعب) بگردید که توسط خودروساز شما توصیه شده است. این مقدار معمولاً بین 27 تا 32 PSI میباشد. میپرسید اگر تایر خودروی شما ترکید چه باید کرد؟ امروزه هر خودرو در صندوق عقب یک زاپاس دارد. به منظور افزایش گنجایش صندوق عقب، بسیاری از خودروسازان بجای بکارگیری چرخ زاپاس فولسایز در صندوق عقب، از کیت پنچرگیری و زاپاس نیمسایز استفاده کردهاند و یا روی خودرو چهار تایر پنچررو نصب میکنند.
کیت پنچرگیری محدودیت دارد و در ریزپنچری موثر واقع میشود. ولی در پنچریهای بزرگ در دیوارهی تایرها هیچ فایدهای نخواهد داشت. استفاده از آنها هم کمی مشکل است و قلق دارد. چرخهای زاپاس نیمسایز کوچکتر از زاپاسهای تمامسایز هستند. این زاپاسهای موقتی، محدودیت سرعت 80 کیلومتری و محدودیت وزنی دارند و برای مسافت طولانی مناسب نیستند. اما در تایرهای پنچررو هرچه دیوارهی تایر ضخیمتر باشد، به این معنیست که تایر بسادگی نمیترکد و در صورت پنچر شدن، شما میتوانید با تایر پنچر شده، مسافتی را با سرعت محدود طی کنید. در این صورت بهتر است فشار درون تایر را اندازهگیری نمایید. مخصوصاً وقتی که خودروی شما سامانهی دیجیتالی اندازهگیری فشار باد تایر ندارد.این روشهای موقت برای زمانی مفید هستند که شما اغلب به سفرهای برون شهری نمیروید. ولی اگر به مناطق کویری و دورافتاده میروید، حتماً زاپاس تمامسایز بهمراه داشته باشید. در آخر، از کجا بدانید که زمان تعویض تایرها فرا رسیده است؟ طبق عکسی که در بالا مشاهده میکنید، ابتدا عاجهای تایر را از نمای بغل دیوارهی آن بازدید نمایید. باید هنوز مقداری از پینهای باقیمانده از نقاط تزریق قالب لاستیک را ببینید که بشکل دانه دانه به چشم میآیند. همچنین باید میزان عاجها را بررسی نمایید. درصورتی که سطح عاجها و سطح کف تایر بهم نزدیک شده باشند زمان تعویض تایرها فرا رسیده است و باید یک دست تایر خریداری نمایید.